Wat is geothermie?

Geothermie, ook wel aardwarmte genoemd, is een duurzame manier om warmte uit de aarde te gebruiken voor het verwarmen van gebouwen. Maar wat is geothermie nu precies? In deze blog lees je hoe het werkt, welke soorten er zijn en hoe het wordt toegepast in woningen en warmtenetten. Ook ontdek je of geothermie voor jouw woning een haalbare oplossing is.

Wat betekent geothermie?

Geothermie is samengesteld uit twee Griekse woorden: geo (aarde) en thermos (warmte). Het verwijst naar warmte die van nature in de aarde aanwezig is. Deze warmte komt uit het binnenste van de aarde en stijgt op naar de aardkorst, waar het onder de juiste omstandigheden benut kan worden voor verwarming en warm tapwater.

De temperatuur stijgt gemiddeld met 3 °C per 100 meter diepte. In Nederland is dat voldoende om aardwarmte te benutten vanaf ongeveer 500 meter diep, of via ondiepe systemen in combinatie met een warmtepomp.

Welke vormen van geothermie zijn er?

Er zijn twee hoofdvormen van geothermie, elk met een eigen toepassing.

1. Diepe geothermie

Dit systeem haalt warmte uit aardlagen op een diepte van 500 tot 4.000 meter. Via diepe boringen wordt warm water opgepompt en gebruikt in grote warmtenetten voor woonwijken, kassen of industrie. Het afgekoelde water wordt terug in de grond gepompt via een tweede boring.

Toepassing: vooral voor collectieve systemen, stadsverwarming en glastuinbouw.

2. Ondiepe geothermie

Bij ondiepe geothermie, ook wel bodemenergie genoemd, wordt warmte uit de bovenste 100 tot 300 meter gehaald. Hiervoor wordt een water-water warmtepomp gebruikt, die het grondwater als energiebron benut. Deze vorm is geschikt voor individuele woningen of bedrijfspanden.

Toepassing: individuele woningen met een bodemgebonden warmtepomp.

Hoe werkt geothermie in je woning?

Voor woningen wordt meestal ondiepe geothermie gebruikt in combinatie met een verticale bodemlus of een open bron. De warmtepomp onttrekt warmte uit de bodem en gebruikt die om het huis te verwarmen via vloerverwarming of lagetemperatuurradiatoren.

Op warme dagen kan het systeem ook omgekeerd werken: het koelt je huis door de relatief koude bodemtemperatuur te benutten. Dit wordt passieve koeling genoemd.

Wat zijn de voordelen van geothermie?

Geothermie biedt veel voordelen op het gebied van duurzaamheid en energieverbruik:

• Constante, hernieuwbare warmtebron

• Zeer lage CO₂-uitstoot

• Mogelijkheid tot passieve koeling

• Stabiel rendement, onafhankelijk van het weer

• Lange levensduur (25–50 jaar)

• Geen buitenunit zoals bij luchtwarmtepompen

Voor diepe geothermie geldt bovendien dat het op grote schaal toepasbaar is, wat het interessant maakt voor wijken of bedrijventerreinen.

En de nadelen?

Geothermie kent ook enkele nadelen of aandachtspunten:

• Hogere investeringskosten dan bij luchtwarmtepompen

• Vereist vaak een vergunning voor boringen

• Niet overal is de bodem geschikt

• Installatie is complexer en vergt meer voorbereiding

• Lange terugverdientijd zonder subsidie

Een goede bodemstudie en professioneel advies zijn dus onmisbaar bij deze techniek.

Is geothermie geschikt voor mijn woning?

Ondiepe geothermie kan geschikt zijn voor vrijstaande woningen of twee-onder-een-kapwoningen met voldoende ruimte voor boringen. In dichtbebouwde gebieden of appartementen is lucht-water vaak eenvoudiger.

Laat een erkende installateur of bodemexpert een bodemgeschiktheidsstudie uitvoeren. Die beoordeelt of je perceel technisch geschikt is voor geothermie en of een vergunning nodig is.

Conclusie

Wat is geothermie? In het kort: een betrouwbare en duurzame manier om aardwarmte te gebruiken voor verwarming en warm water. Voor woningen betekent dat meestal een bodemgebonden warmtepomp, die zowel kan verwarmen als koelen. Geothermie is milieuvriendelijk, stil en efficiënt, maar vraagt wel een hogere investering en goede voorbereiding.